Ζητήματα δημοκρατίας Ι και ΙΙ

Πήρα απόψε στα χέρια μου ένα από τα βιβλία του Cornel West, το "Democracy matters" .

Πριν καν αρχίσω να το διαβάζω, παρασύρθηκα από τις σκέψεις μου σχετικά με το πόσο ασαφής είναι μερικές φορές η αγγλική γλώσσα, με αφορμή τον τίτλο του βιβλίου. Είναι το matters ουσιαστικό ή ρήμα;; Και προσπαθούσα να κατανοήσω πως να είναι άραγε να είναι η μητρική σου γλώσσα τα αγγλικά και να βλέπεις μια τέτοια έκφραση και να μη μπορείς να συμπεράνεις τι ακριβώς σημαίνει... Και θυμήθηκα δύο συζητήσεις που είχα με έναν αμερικανό μεταδιδακτορικό φοιτητή στο πανεπιστήμιο. Στη μία από αυτές του περιέγραφα την έκπληξή μου όταν οι φοιτητές μου (πρωτοετείς και δευτεροετείς φοιτητές στο πανεπιστήμιο) δυσκολεύονταν να καταλάβουν ένα λογικό συλλογισμό στα πλαίσια ενός προβλήματος που λύναμε στην τάξη και έτσι αποφάσισα να τον απλοποιήσω ακόμα περισσότερο. Τους λέω λοιπόν "ξεχάστε για μια στιγμή το πρόβλημα και απλά σκεφτείτε το εξής: Το επιχείρημα που χρησιμοποιώ είναι ότι -αν το Α ισχύει, τότε ... το Β ισχύει επίσης. Ξέρουμε όμως ότι το Β δε μπορεί να ισχύει και έτσι συμπεραίνουμε ότι ούτε και το Α ισχύει". Και έβλεπα ότι πάνω από τους μισούς μαθητές δε μπορούσαν να ακολουθήσουν αυτό το συλλογισμό... Και δε μπορούσα να το πιστέψω. Παιδιά 18 και 19 χρονών. Ακολούθησε μια κάποια συζήτηση με το μεταδιδακτορικό, ο οποίος μου έλεγε ότι η χρήση της αγγλικής γλώσσας είναι τόσο sloppy/loose που τους φαίνεται αφύσικο να μπορώ να συμπεράνω αν κάτι είναι αλήθεια ή όχι χρησιμοποιώντας τη γλώσσα... (για σύμβολα όπως η συνεπαγωγή ή η ισοδυναμία ούτε λόγος βέβαια στο μάθημα, που είναι μάθημα Calculus, τους μπερδεύουν λέει τους φοιτητές!) Τέλος πάντων, σα να παραεπεκτάθηκε η παρέκβασή μου, επί του θέματος.

Διάβασα λοιπόν τα δύο πρώτα κεφάλαια του βιβλίου και ήταν αρκετά ενδιαφέροντα. Κάποια από τα ζητήματα που θίγουν ομολογώ ότι δεν τα είχα σκεφτεί ή συνειδητοποιήσει μέχρι τώρα. Αποφάσισα έτσι να κρατήσω εδώ λίγες "σημειώσεις", σα να κατακάθονται καλύτερα μέσα μου οι σκέψεις έτσι.

Στο πρώτο κεφάλαιο, ο West, καθηγητής θεολογίας στο Princeton, πραγματεύεται το δημοκρατικό έλειμα στις Ηνωμένες πολιτείες σήμερα. Κάνει αναφορά σε τρία δόγματα που θεωρεί ότι το υποδαυλίζουν, συγκεκριμένα free market fundamentalism, aggressive militarism and escalating authoritarianism, και στη συνέχεια αντιπαραθέτει τρεις σημαίνουσες παραδόσεις που συμβάλλουν στην αναβάθμιση της δημοκρατίας, the Socratic commitment to questioning, the prophetic commitment to justice and tragicomic commitment to hope. Ενδιαφέρουσα η ανάλυση του επί των παραπάνω θεμάτων, το πιο συγκλονιστικό όμως κομμάτι του κεφαλαίου ήταν το ακόλουθο...


"The ugly terrorist attacks on innocent civilians on 9/11 plunged the whole country into the blues. Never before have Americans of all classes, colors, regions, religios, genders, and sexual orientations felt unsafe, unprotected, subject to random violence and hated. Yet to have been designated and treated as a nigger in America for over 350 years has been to feel unsafe, unprotected, subject to random violence and hated. The high point of the black response to american terrorism (or niggerization) is found in the compassionate and courageous voice of Emmett Till's mother, who stepped up to the lectern at Pilgrim Baptist Church in Chicago in 1955 at the funeral of her fourteen-year-old son, after his murder by American terrorists, and said: "I don't have a minute to hate. I'll pursue justice for the rest of my life." And that is precisely what Mamie Till Mobley did until her death in 2003. Her commitment to justice had nothing to do with naivite. When Mississippi officials tried to keep any images of Emmett's brutalized body out of the press- his head had swallen to five times its normal size - Mamie Till Mobley held an open-casket service for all the world to see. That is the essence of the blues: to stare painful truths in the face and persevere without cynicism or pessimism."

Ομολογώ ότι ποτέ δεν είχα σκεφτεί πόσο κάποιοι από τους θεμέλιους λίθους της Αμερικανικής δημοκρατίας είναι βαθιά αντιδημοκρατικοί... Και με αυτό το θέμα καταπιάνεται ο West στο δέυτερο κεφάλαιο, με τίτλο ο Μηδενισμός στην Αμερική. Επιλέγει για μια ακόμη φορά να εστιάσει την προσοχή του σε 3 μορφές μηδενισμού (ίσως αυτό το 3 να είναι ιερό τελικά!), the evangelical, paternalistic and sentimental nihilism. Ακολουθεί η σχετική ανάλυση και παραθέτω εδώ μερικά ακόμα αποσπάσματα, πολύ καίρια επιχειρήματα κατά τη γνώμη μου.

"In short, we are a democracy of rebels who nonetheless recreated in our own new nation many of the opressions we had rebelled against. The Declaration of Independence, principally written by the thirty-three-year-old revolutionary Thomas Jefferson- who himself embodied this paradox, being both a courageous freedom fighter against British imperialism and a cowardly aristocratic slaveholder of hundrends of Africans in his beloved Virginia- offers telling testament to this complex and contradictory character of the American democratic experiment."

"The most painful truth in the making of America- a truth that shatters all pretensions to innocence and undercuts all efforts of denial - is that the enslavement of Africans and the inperial expansion over indigenous peoples and their lands were undeniable preconditions for the possibility of American democracy."

"The oppressing effect of the prevailing market moralities leads to a form of sleepwalking from womb to tomb, with the majority of citizens content to focus on private carrers and be distracted with stimulating amusements. They have given up any real hope of shaping the collective destiny of the nation. Sour cynicism, political apathy, and cultural escapism become the pervasive options."